Narcist op de werkvloer? Zo ga je ermee om

Op de werkvloer kom je allerlei typen mensen tegen. Met de één werk je moeiteloos samen, terwijl de ander je juist veel energie kost. Soms merk je dat iemand wel erg veel aandacht opeist, weinig rekening houdt met anderen en snel gekwetst reageert. Dat soort gedrag kan de sfeer flink beïnvloeden. In dit artikel lees je waar je op kunt letten en hoe je verstandig omgaat met iemand die duidelijk narcistische trekken laat zien.

Wat is narcisme?

Narcisme gaat om gedrag dat sterk om het eigen ego draait: graag bewonderd willen worden, behoefte aan controle, zichzelf belangrijker vinden dan anderen en weinig empathie tonen. Dat betekent niet dat iedereen die zelfverzekerd of ambitieus is meteen een narcist is. Het gaat om het patroon, de combinatie van kenmerken en vooral de impact op de mensen eromheen.

Een narcist op de werkvloer herkennen: waar let je op?

Narcistisch gedrag kan in het begin heel charmant lijken. Na verloop van tijd zie je vaak terugkerende patronen. Herken je meerdere signalen, dan is het goed om extra alert te zijn.

• Overdreven aardig en behulpzaam in het begin, daarna steeds veeleisender.
• Kritiek of advies wordt snel opgevat als een persoonlijke aanval.
• Weglopen of het gesprek afbreken bij spanning of tegenspraak.
• Fouten afschuiven op anderen, zelden of nooit sorry zeggen.
• Voortdurend behoefte aan bevestiging en bewondering.
• Anderen kleiner maken of bagatelliseren: “dat kan toch iedereen”.
• Regels buigen of collega’s tegen elkaar uitspelen om eigen doelen te halen.
• Aandacht opeisen op momenten dat het niet gepast is.
• Geen verantwoordelijkheid nemen voor gevolgen van eigen gedrag.

Narcistisch gedrag kan een flinke stempel drukken op je werkdag.

Hoe ga je om met een narcist op de werkvloer?

Met een narcist op de werkvloer omgaan vraagt vooral om helderheid en zelfbescherming. Jij verandert de ander niet, maar je kunt wél kiezen hoe jij reageert.

1. Ga niet in discussie
   Iemand met dit gedrag draait gesprekken gemakkelijk om, waardoor jij degene lijkt die boos of emotioneel is. Door niet mee te gaan in discussies voorkom je dat je in die dynamiek wordt meegetrokken. Blijf kort, zakelijk en rond af.
2. Ga jezelf niet verdedigen
   Uitleggen waarom jij iets wel of niet hebt gedaan heeft vaak weinig effect. Houd het bij de feiten en bij wat je nodig hebt. Korte zinnen werken het best.
3. Bewaak je grenzen
   Geef duidelijk aan wat je wél en niet doet. Hoe concreter je bent, hoe minder ruimte er is om jouw grenzen op te rekken.
   ✅ Voorbeeld: “Ik kan dit vandaag tot 15.00 uur oppakken. Voor de overige punten plannen we morgen een moment.”
4. Documenteer belangrijke afspraken
   Leg besluiten en acties even vast per mail of chat. Dat helpt misverstanden voorkomen en geeft jou houvast als iemand later van versie verandert.
   ✍️ Voorbeeld: “Ter bevestiging: jij levert de input aan voor 12.00 uur, ik stuur de conceptagenda om 16.00 uur.”
5. Kies je contactmomenten slim
   Plan gesprekken op momenten en plekken waar jij je prettig voelt. Houd het kort, bereid één doel of vraag voor en sluit af met een samenvatting.
6. Zoek steun waar dat kan
   Check bij collega’s hoe zij situaties aanpakken en stem af met je manager of HR over werkwijze, rolverdeling en grenzen. Samen sta je sterker.

Wat als de narcist je leidinggevende is?

Dat maakt de situatie extra ingewikkeld. Een leidinggevende met narcistische trekken heeft vaak twee gezichten: charmant en inspirerend naar boven, kleinerend of snel gekrenkt naar beneden. Jij ziet misschien vooral de moeilijke kant, terwijl hoger in de organisatie vooral de “goede” kant zichtbaar is.

Wat kan helpen in zo’n situatie:

• Houd communicatie kort, zakelijk en helder.
• Zet belangrijke afspraken en opdrachten schriftelijk vast.
• Bewaak je eigen grenzen nog strakker, bijvoorbeeld door duidelijke prioriteiten af te spreken.
• Zoek tijdig steun, zodat je er niet in je eentje mee blijft rondlopen.

Blijf ook goed letten op je eigen energie. Als je continu gespannen rondloopt of slecht slaapt door het werk, is dat een belangrijk signaal.

Wanneer schakel je hulp in?

Niet elke lastige collega is een narcist, maar structureel manipulatief of grensoverschrijdend gedrag is nooit oké. Wordt het patroon sterker, of merk je dat jij of collega’s er écht onder lijden? Dan is het verstandig om:

• korte notities te maken van incidenten (wat gebeurde er, wanneer, wie waren erbij)
• je zorgen te delen met iemand die je vertrouwt, zoals een collega, je manager of iemand buiten het werk
• advies te vragen bij een professional, bijvoorbeeld een bedrijfsarts, externe coach of vertrouwenspersoon via de arbodienst

Werk je in een kleine organisatie zonder HR of vaste vertrouwenspersoon? Dan kun je ook terecht bij je huisarts, een vakbond, een onafhankelijke hulplijn of een externe coach. Het belangrijkste is dat je er niet alleen mee blijft rondlopen.

Tot slot: zorg goed voor jezelf

Werken met iemand die sterk narcistisch gedrag laat zien, kost meer energie dan je soms doorhebt. Daarom is het belangrijk dat je óók naar jezelf blijft kijken: hoe voel je je, wat heb je nodig en waar ligt jouw grens? Je hoeft het niet alleen te doen, en je mag altijd steun zoeken als iets je te veel wordt. Door signalen serieus te nemen en verstandig te handelen, bescherm je niet alleen jezelf, maar ook de sfeer om je heen.