Hoe ga je om met ongewenst gedrag?
Een vervelende opmerking, een collega die té vaak over je grenzen gaat of grappen die nét iets te persoonlijk worden: het kan iedereen overkomen op de werkvloer.
Je bent vaak degene die rust brengt in de chaos. De spil van het team. Maar ook jij kunt te maken krijgen met opmerkingen of gedrag die over de grens gaan. En dan is het belangrijk om te weten wat je kunt doen. In dit artikel lees je hoe je ongewenst gedrag op de werkvloer herkent, er op een professionele manier op reageert én wat je kunt doen als het gedrag aanhoudt. Met herkenbare voorbeelden en praktische tips die je echt verder helpen.
Stap 1: Herkennen van ongewenst gedrag
Als secretaresse werk je vaak met veel verschillende mensen. Daardoor voel je meestal goed aan als iemands gedrag niet klopt. Toch is het fijn om te weten wat er formeel onder ongewenst gedrag valt. Volgens de Arbowet zijn er vier officiële vormen:
- Agressie en geweld: fysiek of verbaal gedrag, zoals schreeuwen, dreigen of zelfs duwen
- Pesten: denk aan buitensluiten, roddelen of iemand constant kleineren
- Seksuele intimidatie: ongewenste opmerkingen, aanrakingen of gebaren van seksuele aard
- Discriminatie: iemand ongelijk behandelen op basis van leeftijd, afkomst, geslacht, geloof, seksuele voorkeur, enzovoort
Daarnaast zijn er ook situaties die lastiger te benoemen zijn, maar toch niet goed voelen. Denk aan venijnige grapjes, neerbuigende opmerkingen of iemand die telkens je grenzen opzoekt.
Voorbeeld uit je werkdag:
Tijdens de lunch zegt een collega: “Jij hebt zeker weer een salade, zo blijf je tenminste slank hè?” Misschien is het als grapje bedoeld, maar als jij je daar ongemakkelijk door voelt, is het niet oké.
Tip: Veel organisaties hebben gedragsregels of een integriteitscode. Vraag er gerust naar bij HR als je twijfelt waar jouw organisatie voor staat.
Stap 2: Zo reageer je op ongewenst gedrag
Blijf professioneel, ook als je van binnen kookt
Je bent gewend om professioneel te blijven, wat er ook gebeurt. Maar als iemand zich ongepast gedraagt, kan dat je toch flink raken. Probeer daarom rustig te reageren als je merkt dat je grens wordt overschreden.
Praktische tip: Haal even diep adem of zeg: “Ik wil hier straks even op terugkomen.” Zo win je tijd en blijf je in controle.
Voorbeeld:
Je voelt je aangevallen door een opmerking in een overleg, maar je zegt rustig: “Ik wil hier straks even op terugkomen.” Zo houd je de regie en voorkom je een verhitte discussie.
Geef je grens duidelijk aan
Je hoeft niet te schreeuwen of boos te worden om duidelijk te zijn. Een rustige, assertieve reactie is vaak het krachtigst.
Zeg bijvoorbeeld:
“Ik voel me ongemakkelijk bij die opmerking. Wil je daarmee stoppen?”
Of: “Ik waardeer het niet als je me op die manier aanspreekt.”
Voorbeeld:
Een collega maakt een seksueel getinte grap. Je reageert: “Dit soort opmerkingen stel ik niet op prijs. Laten we het professioneel houden.”
Schrijf op wat er gebeurt
Komt het vaker voor? Of twijfel je of je er iets mee moet doen? Noteer dan wat er gebeurt. Door het op te schrijven, geef je jezelf overzicht én bouw je bewijs op als je het later wilt melden.
Zo kan dat eruitzien:
“Woensdag 3 april, 14.15 uur. In de pantry zei Erik: ‘Zulke hakken dragen we hier normaal alleen bij de vrijdagmiddagborrel.’ Tweede keer deze week dat hij een opmerking maakt over mijn kleding.”
Voorbeeld:
Je houdt een logboekje bij in je notities of agenda. Niet alleen helpt het je om gebeurtenissen beter te onthouden, het geeft je ook houvast als je besluit ermee naar HR of de vertrouwenspersoon te gaan.
Stap 3: Wat kun je doen als het gedrag blijft aanhouden?
Praat erover
Je hoeft het niet alleen op te lossen. Praat met iemand die je vertrouwt: een collega, je leidinggevende of de HR-afdeling. En weet: je mag altijd naar de vertrouwenspersoon van je organisatie.
Hoe werkt een gesprek met een vertrouwenspersoon?
Voor veel mensen is de drempel hoog. Maar zo’n gesprek is juist bedoeld om het veilig te maken voor jou.
Zo gaat het meestal:
- Je maakt zelf een afspraak
- Je vertelt jouw verhaal, zonder oordeel
- De vertrouwenspersoon luistert en denkt met je mee
- Je bepaalt samen wat je wilt: even praten, advies krijgen of verdere actie
En belangrijk: alles wat je vertelt blijft vertrouwelijk, tenzij jij toestemming geeft om het te delen.
Voorbeeld:
Na een vervelende opmerking tijdens een overleg weet je het niet meer zo goed. Je belt de vertrouwenspersoon. Ze stelt je op je gemak en helpt je helder te krijgen wat je wel en niet wilt doen. Dat lucht op.
Check wat je rechten zijn
Elke organisatie moet beleid hebben tegen ongewenst gedrag. Denk aan een gedragscode en klachtenprocedure.
Vraag gerust na bij HR of je vertrouwenspersoon:
- Hoe werkt het als ik een klacht wil indienen?
- Kan dat ook anoniem?
- Wat gebeurt er daarna?
Voorbeeld:
Je leest in de regeling dat je een klacht ook extern kunt indienen. Je besluit dat dat voor jou prettiger voelt dan een gesprek met je leidinggevende.
Tijd om melding te maken?
Soms is het nodig om het officieel aan te kaarten. Zeker als het gedrag blijft terugkomen of direct ernstig was. Je kunt dat doen bij je leidinggevende, HR of via de vertrouwenspersoon.
Voorbeeld:
Een collega blijft je kleineren, ook na herhaalde verzoeken om daarmee te stoppen. Je meldt dit bij HR en levert je notities aan. Er wordt een gesprek gepland.
Wat als er niets gebeurt?
Dat kan helaas ook. Soms wordt een melding niet serieus genomen. Dan zijn er vervolgstappen:
- Ga naar een externe vertrouwenspersoon
- Vraag hulp aan je vakbond, bijvoorbeeld FNV
- Dien een klacht in bij de Nederlandse Arbeidsinspectie
Voorbeeld:
Je hebt meerdere keren aan de bel getrokken, maar het blijft stil. Via de vakbond dien je uiteindelijk een klacht in bij de Inspectie SZW. Zij onderzoeken of je werkgever zich aan de regels houdt.
Nog even dit
Het ligt misschien in je aard om vooral door te pakken en anderen te helpen. Maar dat betekent niet dat je alles zomaar hoeft te accepteren, zeker niet als gedrag over je grens gaat. Niet voor een goede sfeer, niet voor ‘de lieve vrede’ en zeker niet omdat “het er nou eenmaal bij hoort”.
Praat erover, zoek steun en weet: je staat er niet alleen voor. Hoe eerder je het oppakt, hoe groter de kans dat het stopt.
Handige websites:
Jouw werkplek hoort veilig en prettig te zijn. Ook voor jou.
Volg ons